RI&E – Risico Inventarisatie en Evaluatie

Een RI&E is de basis voor een veilige en gezonde werkomgeving voor werknemers zonder ongevallen en (werkgerelateerd) verzuim. Het is het startpunt van het arbobeleid in iedere organisatie. In de RI&E ga je na wat er zoal mis kan gaan tijdens het werk en tot welke negatieve effecten dat kan leiden. Denk bijvoorbeeld aan een bouwbedrijf waar medewerkers op hoogte werken, het risico vallen van hoogte is daarbij aanwezig. Als (te) veel gebruik gemaakt wordt van ladders is de kans dat het mis gaat groter dan wanneer een (rol)steiger wordt gebruikt. De RI&E geeft inzicht in de arbeidsrisico’s en op welke wijze deze risico’s kunnen worden verkleind of weggenomen.

Een RI&E is meer dan alleen een wettelijke verplichting; het geeft een werkgever handvatten om goede arbeidsomstandigheden voor werknemers te creeren en verbeteringen aan te brengen. Ook wel goed werkgeverschap genoemd. Bovendien voorkomt het ziekteverzuim en bedrijfsongevallen, met de huidige schaarste op de arbeidsmarkt een prettig gegeven.

Ja, voor iedere werkgever. Het is beschreven in Artikel 5 van de Arbowet. Er staat niet alleen dat een werkgever over een RI&E moet beschikken, maar ook dat er een plan van aanpak is waarin staat aangegeven welke maatregelen genomen worden en binnen welke termijn. Het is ook verplicht dat de risico inventarisatie actueel is, dat wil zeggen dat het wordt aangepast na opgedane ervaring, gewijzigde werkmethoden of werkomstandigheden of de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening. Voorbeelden hiervan zijn: een verbouwing of aanpassing van het bedrijfsgebouw, ingebruikname van een nieuwe productielijn, nieuwe (veiligere) productietechniek in de branche of nieuwe bedrijfsactiviteiten. Heb je als bedrijf geen (actuele) RI&E? Dan kan de Nederlandse Arbeidsinspectie een boete geven (maximaal € 4.500).

Ja, dat kan. Vanuit bekendheid en betrokkenheid is het verstandig om als bedrijf/werkgever zelf een risico inventarisatie op te stellen. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van een (erkend) branche instrument. Het nadeel van het zelf opstellen is dat kennis van wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsomstandigheden vaak ontbreekt en er weinig ervaring is. Hierdoor kunnen risico’s over het hoofd worden gezien of verkeerd ingeschat. Ook kost het relatief meer tijd om zelf een RI&E op te stellen. Bij IVARBO hebben we deskundige adviseurs die vaker met het bijltje gehakt hebben. Voor de boekhouding schakelt u toch ook een boekhouder of accountant in?

Soms niet, vaak wel. Heb je minder dan 25 werknemers in dienst, werken alle werknemers in het bedrijf samen 40 uur of minder én is gebruik gemaakt van een erkend branche instrument? Dan is toetsing niet verplicht. In alle andere gevallen wel. Toetsen is een belangrijke stap, omdat je zo weet of alles juist gedaan is en medewerkers veilig en gezond kunnen werken. Gebruik het schema van het Steunpunt RI&E om te kijken of je je RI&E wel of niet moet laten toetsen.

Een risico inventarisatie kun je laten toetsen bij IVARBO. De toetsing mag alleen gedaan worden door een gecertificeerde arbodeskundige of de arbodienst. De deskundige beoordeeld of alle risico’s zijn ingevuld en de juiste richtlijnen zijn gebruikt. De deskundige adviseert ook bij het plan van aanpak. Neem contact met ons op om een RI&E te laten toetsen.

Als algemene richtlijn raden wij aan om je RI&E jaarlijks te bekijken. Dit betekent niet per se een volledige herziening, maar eerder een evaluatie om te controleren of alle informatie nog steeds klopt. Een herziening doe je in de volgende situaties:

• Nieuwe apparatuur of technologie: als je nieuwe machines, gereedschappen of technologieën in gebruik neemt, kunnen er nieuwe risico’s ontstaan. Het is belangrijk deze op te nemen. Schaf je bijvoorbeeld voor het eerst een heftruck aan dan ontstaan nieuwe risico’s in het bedrijf zoals omvallen/kantelen, aanrijgevaar en vallende lasten.
• Gewijzigde werkprocessen: veranderingen in de manier waarop werkzaamheden worden uitgevoerd, kunnen invloed hebben op de veiligheid. Ga je als hoveniersbedrijf bijvoorbeeld niet alleen tuinen aanleggen maar ook de groenvoorziening langs openbare wegen onderhouden dan krijg je te maken met een hoger risico op aanrijgevaar.
• Veranderingen in wet- en regelgeving: wetten en regels rondom veiligheid op de werkvloer kunnen veranderen. Een actuele RI&E zorgt ervoor dat je altijd aan de nieuwste eisen voldoet. Per 1 juli 2022 geldt bijvoorbeeld een vernieuwd certificatieschema voor arbokerndeskundigen voor het toetsen.
• Ongevallen of incidenten: als er zich ongevallen of bijna-ongevallen voordoen, is het belangrijk om te onderzoeken wat er is gebeurd en je risico inventarisatie hierop aan te passen om herhaling te voorkomen.

In artikel 5, lid 4 van de Arbeidsomstandighedenwet is verplicht gesteld dat de Risico Inventarisatie & -Evaluatie actueel moet zijn. Is dat niet het geval dan loop je het risico op een boete van de Nederlandse Arbeidsinspectie.